نظر بازی در اقوام مختلف
2018/04/15
فلاسفه ضال و مضلند
2018/04/15
سلسله درس های اخلاق و معارف (14)
« علامه ی فقیه آیت الله حاج شیخ حسن صافی اصفهانی(ره)»
اشاره:
علامه ی فقیه حضرت آیت الله العظمی صافی اصفهانی در این قسمت از این اثر گرانسنگ اشاره ای کوتاه به فضیلت و آثار قرآئت سوره ی والعصر دارند.
نورالصادق دقت در مطالب اخلاقی این عارف واقعی را به خوانندگان عزیز توصیه می کند و به طور کلی آنانکه در راه تهذیب نفس و سلوک راهی جز قرآن و عترت را بر نمی تابند و از ابن عربی ها و مولوی ها و بالاتر از این ها و پایین تر از اینها بیزارند چونان علامه ی صافی(ره) کلامشان راه گشاست و از نور کلام اهل بیت(علیهم السلام) روشنایی می گیرد و روشنگری می کند.
بِسْمِ الله الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
((وَ الْعَصْرِ * إِنَّ الْإِنْسانَ لَفی خُسْرٍ * إِلَّا الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ))(1)
تمام عوامل تکامل در همین سوره خلاصه شده است و اینطور که بعضی از موثّقین نقل می کنند، مسلمان ها وقتی که به یکدیگر می رسند به جای خداحافظی این سوره ی مبارکه را می خواندند، برای اینکه تذکّر و توجّهی باشد برای تکامل خودشان، در مقام باشند تا وظایف خودشان را انجام دهند.
فضیلت قرائت سوره ی عصر
بعضی ها گفته اند که اگر اصلاً هیچ سوره ای نازل نشده بود مگر این سوره، برای تکامل بشر کافی بود. شاید اینکه به قرائت این سوره تأکید شده، نکته اش همین باشد. وقتی انسان متوجه و متذکّر باشد، خیلی فرق می کند تا وقتی که متوجه نباشد. طبعاً وقتی که در نماز و غیر نماز این سوره را قرائت بکنند، متوجّه هدف و مقصود این آیات می شوند.
در روایت است، ظاهراً از امام صادق(علیه السلام):
((مَنْ قَرَأَ وَ الْعَصْرِ فِي نَوَافِلِهِ بَعَثَهُ الله يَوْمَ الْقِيَامَةِ مُشْرِقاً وَجْهُهُ ضَاحِكاً سِنُّهُ قَرِيراً عَيْنُهُ حَتَّى يَدْخُلَ الْجَنَّة ))؛(2)
اگر کسی در نافله هایی که می خواند سوره ی عصر را قرائت کند، روز قیامت برانگیخته می شود در حالیکه چهره اش نورانی است و با چهره ی نورانی و خندان و چشم روشن وارد بهشت می شود.
توجّه در تکرار
شاید سّر این همین باشد که وقتی این سوره تکرار شد، قرائت شد، تلاوت شد، توجّه به معانی پیدا کرد؛ آن وقت به فکر می افتد و انگیزه در او پیدا می شود که بالاخره معنای این سوره چیست؟ تفسیر این سوره چیست؟ هدف چیست؟ مقصد چیست؟
«انسان، همه ی افراد انسان، در زیانند و رو به کمبودند، رو به انحطاطند، رو به ضعفند مگر یک گروه؛ کسانی که اهل ایمان و عمل صالحند. کسانی که از نظر اعتقادی عقایدشان درست باشد و از نظر عملی اعمالشان صالح باشد.»
این سوره قرائتش موجب این می شود که انسان متوجّه باشد که کارهایی که موجب خسرانش است را انجام ندهد. در مقام بر می آید که از انسان هایی باشد که در این سوره استثنا شده اند. انسان هر نفسی، هرآنی که از عمرش می گذرد به موت نزدیک می شود و در مقابل آن اگر کاری انجام داد، در عالم آخرت ـ که جای نتیجه گیری است ـ بهره مند می شود. بالاخره این تکرارها موجب می شود که این معنا در انسان پیدا بشود که رو به انحطاط است و فقط ایمان و عمل صالح است که موجب تکاملش می شود. شخص مؤمن که عامل به عمل صالح بشود، لحظه به لحظه اوج می گیرد و رو به استکمال می رود.
تمام عوامل وقوف و عوامل تکامل و همه ی عوامل انحطاط در این دو آیه ی شریفه خلاصه شده است. اگر انسان بخواهد به حد کمال نهایی برسد باید به این سوره عمل کند و اگر عمل نکرد، یعنی انسان منهایِ ایمان شد یا انسان منهایِ عمل صالح شد یا منهایِ هر دو شد، هر مقامی داشته باشد، منحط است، پست است، شقی است.
ایمان و عمل صالح هم همان دستورات انبیاء و اولیاست. همان دستورات قرآنی است. همان عمل به قرآن و کتاب وسنت است. همین است که تمام رذایل را از وجود انسان بیرون می کند، همه ی هواها را از بین می برد و خدا را جایگزین آنها می کند. اگر این دستورات را انجام داد انسانی می شود که در وجودش فقط و فقط خدا حکم فرماست. هوا تدریجاً خارج می شود ـ دفعتاً که نمی شود ـ و به جای هوا، خدا می آید. حدّ افراط کنار می رود، حدّ تفریط کنار می رود و حدّ اعتدال جایگزین آنها می شود؛ در نتیجه، انسانی می شود که روح الهی در او دمیده شده و قوت گرفته و تمام نیروها و غرایزش در مسیر خدا قرار گرفته است.
___________________________________
پی نوشت ها:
1- عصر: 1-3:
سوگند به عصر، که واقعاً انسان دستخوش زیان است؛ مگر کسانی که گرویده و کارهای شایسته کرده و همدیگر را به حق سفارش و به شکیبایی توصیه کرده اند.
2- ثواب الاعمال /125،بحارالأنوار 7 /298،وسائل الشیعة 6 /147
