مولود کعبه

مولود کعبه
حجت الاسلام و المسلمین استاد علی اکبر مهدی پور

چکیده:
ولادت حضرت امیرالمؤمنین امام علی بن ابیطالب(ع) در خانۀ کعبه از مسلمات تاریخی و از خصائص آن حضرت است، که در کتب عامه و خاصه بدان تصریح شده و مافوق حد تواتر است.
فارغ از ابعاد مختلف این حادثۀ بی نظیر که درک عظمت آن و بررسی ابعاد آن مستلزم پژوهش هایی ژرف از زوایای گوناگون است، از جهت سندی نیز فوق متواتر و در کتب تاریخی و روایی به مناسبت های مختلف و در باب های متعدد با جزئیات ذکر گردیده است.
نویسنده که خود از برجستگان تحقیق و پژوهش در حوزۀ امامت و مهدویت است، از باب اختصار به ذکر چهل متن از چهل دانشمند بزرگ عامه در خصوص این واقعۀ مهم تاریخی پرداخته است. ذکر این تصریحات از سوی بزرگان عامه را می توان مصداق بارز «الفضل ما شهدت به الأعداء» دانسته و بیان این حقیقت انکار ناپذیر تاریخی از سوی اعلام تسنن و مصونیت آن از دستبرد و تحریف را با توجه به جو غالب بر فضای تاریخ نگاری و سیره نویسی که از بعد از انحراف سقیفه تا کنون بر نگارش متون تاریخی حاکم است، چیزی جز عنایات خاصه پروردگار نمی توان قلمداد کرد.
نویسندۀ محترم پس از ذکر چهل متن از چهل دانشمند عامه، به ذکر کتابنامه ای می پردازد و با معرفی چهل کتاب که با محوریت همین موضوع به نگارش در آمده است، خواننده را به تحقیق و تتبّع بیشتر فرا می خواند.

کلید واژگان: علی(ع) ، ولادت، فضائل، خانه کعبه.

چند سالی آغاز سال با ایام فاطمیه مصادف بود و عملاً «نوروز در محاق» بود.

امسال نه تنها نوروز از محاق بیرون آمد، بلکه با میلاد مسعود مولای متقیان امیرمؤمنان(ع) تقارن پیدا کرد.

نوروز بر اساس روایت معلّی بن خنیس از امام صادق(ع) ، دقیقاً روز 18 ذیحجة الحرام سال دهم هجری، یعنی روز غدیر خم بود.

علامۀ مجلسی این تقارن را با غور در تطبیق نجومی اثبات کرده است.(1)

به یمن این تقارن عید نوروز با میلاد امام نور، امسال نوروز، نوروز شد.

اینک ولادت مولای متقیان در درون کعبه را به طور فشرده به خوانندگان این نشریۀ فاخر تقدیم می کنیم.

فضائل بیکران

اخطب خوارزم با سلسله اسنادش از پیامبر اکرم(ص) روایت کرده که فرمود:

«إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى جَعَلَ لِأَخِي عَلِيٍّ فَضَائِلَ لَا تُحْصَى كَثْرَةً»(2)

خداوند برای برادرم علی آنقدر فضائل عطا فرموده که به جهت کثرت به شمار نمی آید.

حموینی از ابن عباس روایت کرده که پیامبر(ص) فرمود:

«لَوْ أَنَ الْغِيَاضَ أَقْلَامٌ وَ الْبَحْرَ مِدَادٌ وَ الْجِنَّ حُسَّابٌ وَ الْإِنْسَ كُتَّابٌ مَا أَحْصَوْا فَضَائِلَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِب»(3)

اگر درختان قلم، دریاها مرکب، پریان شمارشگر و آدمیان نگارشگر باشند، نمی توانند فضائل علی بن ابیطالب را بشمارند.

ابن جبر می نویسد که یکی از راویان به ابن عباس گفت:

« مَا أَكْثَرَ مَنَاقِبَ عَلِيٍّ وَ فَضَائِلَهُ إِنِّي لَأَحْسَبُهَا ثَلَاثَةَ آلَاف» ؛

فضائل و مناقب علی چقدر زیاد است من خیال می کنم که سه هزار تا باشد.

ابن عباس در پاسخ گفت:

« أَ وَ لَا تَقُولُ إِنَّهَا إِلَى ثَلَاثِينَ أَلْفاً أَقْرَب»(4)

چرا نمی گویی که آنها به سی هزار تا نزدیک می باشد.

سید مرتضی علم الهدی بدون واسطه از ابوحفص عمر بن شاهی (297 – 385 هـ ) نقل می کند که گفت:

« إنّي جمعت من فضائل عليّ(ع) خاصّة ألف جزء»(5)

من هزار جزء (رساله) در مورد فضائل ویژۀ علی بن ابیطالب(ع) گرد آورده ام.

ابن حجر عسقلانی می نویسد:

نصر بن علی جهضمی حدیثی با سلسله اسنادش از پیامبر اکرم(ص) در فضائل مولای متقیان نقل کرد، متوکل عباسی دستور داد که هزار تازیانه به او بزنند.(6)

طلوع خورشید از درون کعبه

یکی از فضائل ویژۀ امیرمؤمنان(ع) تولد آن حضرت در درون کعبه می باشد، که پیش از او احدی در کعبه متولد نشده، و بعد از ایشان نیز احدی در آنجا متولد نشده است.(7)

اگر حضرت فاطمه بنت اسد به درون کعبه رفته، در آنجا درد زایمان گرفته بود، مسأله خیلی مهم نبود، ولی آن حضرت در برابر چشمان صدها زائر خانۀ خدا که برای عمرۀ رجبیّه از اقطار و اکناف جهان در اطراف کعبه گرد آمده بودند، با چهره ای شکسته با انگشتان لرزان به سوی کعبه اشاره می کند و در حالیکه قطرات اشک، سیل آسا بر گونه هایش سرازیر می شود، زیر لب می گوید:
پروردگارا! من به تو ایمان آورده ام، به هر کتاب و پیامبری که از سوی تو آمده ایمان دارم.

پروردگارا! من به آیین جدم حضرت ابراهیم خلیل که بنیانگذار این خانۀ کهن است ایمان دارم.

پرودگارا! تو را سوگند می دهم به حق بنیانگذار این بیت و به حق نوزادی که در شکم دارم، این زایمان را بر من آسان گردان.(8)

یک مرتبه دیوار کعبه شکافته شد و فاطمه بنت اسد به درون کعبه رهنمون شد!

چه کسی باور می کرد که سنگ خارا آغوش بگشاید و زن حامله ای را در آغوش بگیرد!

زمانی حیرت و تعجب مردم افزون شد که تلاش کلیدداران حرم، در گشودن قفل درِ کعبه به جایی نرسید!

خبر به سرعت برق از محدودۀ مکه بیرون رفت و هزاران نفر از اطراف و نواحی راهی مکّه شدند تا از این راز مطلع شوند.

در مدت سه روزی که فاطمه بنت اسد مهمان خالق کعبه بود، لحظه به لحظه بر ازدحام مردم افزوده می شد.

پس از سه روز یکبار دیگر سنگ خارا آغوش باز کرد و سیمای درخشان حضرت فاطمه بنت اسد در حالیکه «مولود کعبه» را در آغوش داشت، از درون کعبه طلوع کرد.

غرور و شرف چون هاله ای سنگین بر سر مولود بال گسترده بود و سیمای نوزاد کران تا کران شهر مکه را غرق نور کرده بود.

حضرت ابوطالب در حالیکه برق شعف از دیدگانش بیرون می زد، بانگ برآورد:

« أَيُّهَا النَّاسُ وُلِدَ اللَّيْلَةَ فِي الْكَعْبَةِ حُجَّةُ اللَّهِ تَعَالَى وَ وَلِيُّ اللَّه»(9)

هان ای مردمان! امشب ولیّ خدا و حجّت خدا، در خانۀ خدا دیده به جهان گشود.

این حادثۀ پرشکوه و بی نظیر تاریخ آفرینش، به روز جمعه 13 ماه رجب در سی امین سال حملۀ ابرهه به خانۀ خدا (عام الفیل) اتفاق افتاد. (10)

تصریح و تأکید چهل تن از علمای عامه بر ولادت آن حضرت در درون کعبه

آیت الله حاج شیخ محمد علی اردوبادی، متوفای 1380 هـ . که عظمت ادبی کتاب «الغدیر» مرهون ویرایش کلمه به کلمه ایشان است و از این طریق بر گردن هر شیعه حق بزرگی دارد، در کتاب پر ارج «علیٌّ ولید الکعبة» 150 مورد از تأکید علمای شیعه، سنی و مسیحی، از محدثان، مفسران، نسب شناسان، تراجم نگاران، مورخان و شاعران نقل کرده، تواتر آن را اثبات نموده است.
صدیق ارجمند، محقق ارزشمند و خطیب توانمند مرحوم حاج شیخ عیسی اهری آن را به نحو شایسته ای ترجمه کرده است.

این ناچیز بیش از 300 مورد از تصریح عالمان شیعه،سنی و مسیحی را به نظم و نثر بر آن افزوده و جمعاً 472 مورد از نصوص خاصّه و عامّه در آن گرد آمده است.

در این شماره از فصلنامۀ وزین «نورالصادق» به نقل چهل متن از چهل دانشمند عامه، به ترتیب تسلسل زمانی، به اختصار نقل می کنیم:

1- جاحظ، صاحب کتاب «البیان و التبیین» متوفای 255 هـ . در رساله ای که در اثبات برتری بنی هاشم نوشته، از ولادت مولای متقیان در آن مکان مقدس سخن گفته است.
متن این رساله را قندوزی در ینابیع آورده است.(11)

2- پیشتاز مورخان، علی بن حسین مسعودی، متوفای 333 هـ . در کتاب گرانسنگ خود می نویسد:
ولادت آن حضرت در درون کعبه اتفاق افتاد.(12)

و در کتاب دیگرش می نویسد:
هرگز پیش از ایشان و یا بعد از ایشان کسی در درون کعبه متولد نشد. (13)

3- مورخ شهیر، ابو زکریا، یزید بن محمد أزدی، متوفای 334 هـ . می نویسد:
بجز امیر مؤمنان،علی بن ابیطالب(ع)، هیچ خلیفۀ دیگری در کعبه متولد نشده است.(14)

4- محدث خیبر، ابن قفّال، متوفای 365 هـ . می نویسد:
فاطمه بنت اسد به هنگام زایمان وارد کعبه شد و علی(ع) را در آنجا به دنیا آورد. (15)

5- حاکم نیشابوری، متوفای 405 هـ . می نویسد:
به تواتر ثابت شده که فاطمه بنت اسد، امیر مؤمنان – کرم الله وجهه – را در خانۀ کعبه به دنیا آورد. (16)

6- ابن مغازلی، متوفای 483 هـ . داستان ولادت آن حضرت را با سلسله اسنادش به تفصیل نقل می کند.(17)

7- ابن طلحۀ نیشابوری، متوفای 625 هـ . می نویسد:
علی بن ابیطالب(ع) در بیت الحرام، در درون کعبه دیده به جهان گشود.(18)

8- شمس الدین قزاوغلی، متوفای 654 هـ . می نویسد:
فاطمه بنت اسد حامله بود، برگرد خانه طواف می کرد، ناگهان درد زایمان گرفت، در کعبه به رویش باز شد، فاطمه به اندرون کعبه در آمد و علی(ع) را در آنجا به دنیا آورد. (19)

9- گنجی شافعی، متوفای 658 هـ . می نویسد:
امیر مؤمنان علی بن ابیطالب(ع) در شب جمعه سیزدهم رجب، سی سال گذشته از عام الفیل در مکه معظمه در درون کعبه دیده به جهان گشود.

هرگز مولود دیگری جز او،پیش از او یا بعد از او،در خانۀ کعبه زاده نشد. این ولادت فرخنده کرامتی برای او و فضیلتی برای خانۀ خداست. (20)

10- مورخ شهیر هندوشاه نخجوانی، متوفای بعد از 730 هـ . می نویسد:
علی(ع) در درون کعبه دیده به جهان گشود. (21)

11- مورخ گرانمایه، حمدالله مستوفی، متوفای 750 هـ . می نویسد:
امیرالمؤمنین علی(ع) پسر عموی رسول خدا، مادرش فاطمه بنت اسد؛ ولادتش در درون کعبه، به سال 30 عام الفیل. (22)

12- جمال الدین زرندی، متوفای 750 هـ . از احمد حنبل روایت کرده که گفت:
ولادت امیر مؤمنان(ع) در درون کعبه اتفاق افتاد. (23)

13- حافظ شمس الدین ذهبی، متوفای 848 هـ . می نویسد:
اخبار به حد تواتر رسیده که علی بن ابی طالب در درون کعبه دیده به جهان گشود.(24)

14- قاضی شهاب الدین دولت آبادی، متوفای 849 هـ . داستان ولادت آن حضرت را به تفصیل نقل کرده و تصریح نموده که در داخل کعبه بوده است. (25)

15- ابن صباغ مالکی، متوفای 855 هـ . می نویسد:
علی(ع) به روز جمعه 13 رجب، سی سال گذشته از عام الفیل، 23 سال پیش از هجرت، در مکۀ معظمه، در میان بیت الله الحرام دیده به جهان گشود.

پیش از ایشان هرگز احدی در بیت الله الحرام متولد نشد، این فضیلت ویژۀ آن حضرت است، که خداوند برای ظاهر ساختن مقام و شکوه حضرتش به ایشان عطا فرموده است. (26)

16- مورخ شهیر فخر الدین بناکتی، متوفای 891 هـ . می نویسد:
روز آدینه، سیزدهم ماه رجب، سنۀ ثلاثین از سال فیل، در حرم کعبه به وجود آمد. پیش از او و بعد از وی هیچ فرزندی در داخل کعبه متولد نشده است.(27)

17- عبدالرحمن جامی، متوفای 898 هـ . ولادت آن حضرت را در درون کعبه روایت کرده است.(28)

18- مورخ شهیر محمد میرخواند، متوفای 903 هـ . می نویسد:
ولادت آن حضرت در 13 رجب، سی سال بعد از واقعۀ فیل، و به نقلی 28 سال بعد از آن، اتفاق افتاد.
مادرش کعبه را طواف می کرد، مشیت الهی او را به درون کعبه آورد. چنین سعادتی از آغاز خلقت تا پایان جهان برای احدی میسر نشده است.
درستی این روایت در میان مورخان و سیره نویسان بدون تردید است، این قضیه فراتر از آن است که شک و تردید در آن راه یابد.
شد او درّ و بیت الحرامش صدف کسی را میسر نشد این شرف (29)

19- سمهودی، متوفای 911 هـ . عین عبارت ابن صباغ را به نقل از او آورده است. (30)

20- نسب شناس معروف، تاج الدین محمد بن حمزۀ رفاعی، متوفای 921 هـ . می نویسد:
ولادت آن حضرت در درون کعبه واقع شد.(31)

21- معتمد خان بدخشی، متوفای 922 هـ. می نویسد:
علی – کرم الله وجهه – روز جمعه 13 رجب،سی سال گذشته از عام الفیل، در مکۀ معظمه، در بیت الحرام متولد شد و این فضیلتی است که خداوند آن حضرت را به این فضیلت اختصاص داد. (32)

22- مورخ مشهور، غیاث الدین خواندمیر، متوفای 942 هـ . می نویسد:
تولد آن مولود عاقبت محمود، در نفس کعبه روی نمود. زیرا که حسب اقتضای قضا، بلکه به مشیت ایزد تعالی، نزدیک به وضع عمل والدۀ ماجده اش در طواف بیت الله بود.
این سعادت – به روایتی – از اول آفرینش تا غایت، هیچ آفریده را میسر نگردید. صیت و صحت آن نزد مورخان فضیلت پرور، از شایبۀ شبهه و دغدغۀ مظنّه در گذشته. (33)

23- علی بن مصطفی سکتواری بسنوی، مشهور به «شیخ علی دده» متوفای 1007 هـ . می نویسد:
اول کسی که در اسلام در اوان کودکی «شیر» نامیده شد، مولای ما علی بن ابیطالب است.
هنگامی که مادرش او را در داخل کعبه به دنیا آورد، به نام پدرش «اسد» او را «حیدر » نام نهاد.(34)

24- ملا علی قاری، متوفای 1014 هـ . می نویسد:
حاکم در مستدرک روایت کرده که علی بن ابیطالب – کرم الله وجهه – در داخل کعبه دیده به جهان گشود. (35)

25- مورخ شهیر محمد بن احمد توقیعی، مشهور به «نشانجی زاده»، متوفای 1013 هـ . می نویسد:
پیامبر گرامی سی سال داشت که آن حضرت به دنیا آمد. مادرش فاطمه خانۀ خدا را طواف می کرد، او را در بیت خدا به دنیا آورد. (36)

26- علی بن برهان الدین حلبی، متوفای 1044 هـ . در کتاب سیره اش می نویسد:

امیر مؤمنان در درون کعبه تولد یافت. در آن هنگام سی سال از سن پیامبر گرامی می گذشت.(37)

27- احمد بن فضل مکی، مشهور به «باکثیر حضرمی» متوفای 1047 هـ . می نویسد:
علی(ع) به روز جمعه 13 رجب 30 عام الفیل، 23 سال پیش از هجرت، در کعبۀ معظمه دیده به جهان گشود.
او نخستین کسی است که در کعبه متولد شد، هرگز پیش از او و بعد از او، احدی در آنجا متولد نشده است.(38)

28- عبدالحق دهلوی، متوفای 1052 هـ . به ولادت آن حضرت در درون کعبه تصریح می کند.(39)

29- محمد دارا شکوه، فرزند شاه جهان، متوفای 1069 هـ . می نویسد:
ولادت ایشان در خانۀ کعبه بوده، به هنگام بعثت 11 ساله بود. (40)

30- محمد بن اسماعیل کحلانی صنعانی، متوفای بعد از 1147 هـ . می نویسد:
آن حضرت در درون کعبه دیده به جهان گشود.(41)

31- محمد صالح کشفی ترمذی، متوفای 1160 هـ . پس از تصریح به تولد آن حضرت در درون کعبه می نویسد:
هرگز احدی پیش از امیر مؤمنان و یا بعد از ایشان به شرف تولد در خانۀ خدا نائل نشده. (42)

32- شاه ولی الله دهلوی متوفای 1176 هـ . می نویسد:
روایات متواتر است در اینکه فاطمه بنت اسد، امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب را در درون کعبه دنیا آورد.
بدون تردید او در روز جمعه 13 رجب، سی سال بعد از عام الفیل در خانۀ کعبه به دنیا آمده است.
هرگز کسی پیش از او، یا بعد از او در خانۀ کعبه زاده نشده است.(43)

33- مولوی محمد مبین لکهنوی، متوفای 1225 هـ . می نویسد:
ولادت آن معدن کرامت، روز جمعه 13 رجب، 28 یا 30 سال بعد از عام الفیل در مکه واقع شد.
به جز او کسی در جوف کعبه پیدا نشد. خدای تعالی او را به این فضیلت مخصوص گردانید و کعبه را به این شرف مشرف نمود.(44)

34- محمد شریف خان شیروانی، متوفای بعد از 1228 هـ . به ولادت آن حضرت در درون کعبه و شکافته شدن دیوار کعبه و شنیدن صدای هاتف غیبی تصریح کرده است.(45)

35- محمد علی بن محمد فاضل متوفای بعد از 1281 هـ . می نویسد:
پیش از حضرت علی و بعد از آن حضرت، هرگز احدی این شرف را پیدا نکرده که او در خانۀ کعبه متولد شده است. (46)

36- مولوی حسین بن امان الله عظیم آبادی، متوفای بعد از 1300 هـ . ولادت آن حضرت را طبق روایت «بشائر المصطفی»از یزید بن قعنب نقل کرده است. (47)

37- صدرالدین احمد بردوانی، متوفای 1302 هـ . می نویسد:

ولادت امیرالمؤمنان(ع) در درون کعبه به سال 30 عام الفیل، به روز جمعه 13 رجب واقع گردید.(48)

38- مولوی صدیق بن حسن حنفی متوفای 1307 هـ . می نویسد:
مولای ما علی بن ابیطالب(ع) ، پسر عموی پیامبر(ع) شمشیر برّان خداوند، مظهر عجایب و غرائب، اسدالله الغالب، در مکۀ معظمه، در درون کعبه، به روز جمعه 13 محرم یا رجب، به سال 30 واقعۀ فیل، از فاطمه بنت اسد متولد شد. (49)

39- سید مؤمن شبلنجی، متوفای بعد از 1308 هـ . می نویسد:
علی(ع) در مکه، در درون کعبه به دنیا آمد.
قبل و یا بعد از آن حضرت، احدی در جوف کعبه متولد نشده است. (50)

40- سید خیرالدین ابوالبرکات نعمان افندی، معروف به آلوسی، متوفای 1317 هـ . به لادت امیر مؤمنان(ع) در کعبه تصریح کرده است. (51)

این بود چهل نمونه از منابع مورد اعتماد و استناد علمای اهل سنت، از محدثان، مورخان، سیره نویسان، تراجم نگاران، نسب شناسان و دیگر پژوهشگران عامه که در آثار خود به ولادت مولای متقیان در درون کعبه تصریح کرده اند.

اگر بخواهیم همۀ موارد را نقل کنیم مثنوی هفتاد من کاغذ شود.

از این رهگذر دامن سخن فرا می چینیم و علاقمندان را به آثار ارزشمندی که در این رابطه تألیف شده، تحت عنوان «کتابنامه» ارجاع می دهیم.

کتابنامه:
تا کنون ده ها کتاب، مقاله، جزوه و رساله پیرامون میلاد مسعود مولای متقیان علی(ع) در درون کعبه تألیف شده و بسیاری از آنها به زیور طبع آراسته شده است.

ما در اینجا فقط عناوین کتاب های مستقل را به اختصار می آوریم:
1- آفتاب کعبه، از محمدباقر انصاری زنجانی، چاپ مولود کعبه، قم، 1379 ش.
2- البحث حول ولادة علی(ع) فی البیت، از آیة الله حاج میرزا ولی الله اشراقی سرابی، متوفای 1393 هـ . که نسخۀ دست نویس مؤلف در کتابخانۀ فرزندش در تبریز موجود است.
3- تنها یک بار، از سید محمدرضا دین پرور، چاپ بنیاد نهج البلاغه، تهران، بی تا.
4- حدیث مولد الامام علی بن ابی طالب(ع) ، از ابوالحسن احمد بن عبدالله بکری، متوفای 952 هـ . نسخۀ خطی آن در مشهد مقدس، در کتابخانۀ دانشکدۀ الهیات، در ضمن مجموعه ای به شمارۀ 1045 موجود است.
5- علی رمز شرافت کعبه، از آیت الله شیخ محمدحسین آل کاشف الغطاء متوفای 1373 هـ . ترجمۀ سید مهدی شمس الدین، چاپ دار النشر، قم 1369 ش.
6- علی الامام الخالد، از گروهی از علمای شیعه، سنی و مسیحی، ارائه شده در روز 13 رجب 1382 هـ . در پنجمین کنگرۀ جهانی میلاد مسعود امیر مؤمنان(ع) در کربلا، چاپ رمضان 1382 هـ . کربلا.
7- علی مولود کعبه، از دکتر محمود فاضل، چاپ مشهد مقدس، 1348 ش، بی تا.
8- علی ولید الکعبة، از آیت الله حاج شیخ محمد علی اردوبادی، متوفای 1380 هـ . در قم و نجف اشرف مکرر به چاپ رسیده است.
9- علی و کعبه، از آقا مهدی لکهنوی، چاپ کراچی 1344 هـ . به اردو.
10- علی و الکعبة، از سید مهدی نقوی از اولاد سید لدار علی [الذریعة: 15 / 330]
11- قصیدة فی تولد امیرالمؤمنین(ع) فی الکعبة، از مولی محمد هروی [الذریعة: 9/ 965]
12- کعبه کی عظمت اور دلبند ابی طالب، از سجاد صاحب بنگلور، به زبان اردو، چاپ ماهنامۀ واعظ، شمارۀ 66،رجب 1409 هـ .
13- کعبه مادر می شود، از یحیی مقدسیان، چاپ دلیل ما، قم 1379 ش.
14- کعبه و مولود کعبه،از فتحیات حسین مظفر نگری، به زبان اردو، چاپ مجلۀ واعظ، شمارۀ 66، رجب 1409 هـ .
15- کشف الیقین فی ولادة امیرالمؤمنین فی الکعبة، از سید حسین عرب باغی، متوفای 1369 هـ . [الذریعة 18 / 69]
16- مولد الامام امیرالمؤمنین(ع) از گروهی از علمای نجف اشرف، به عنوان «جماعة العلماء» چاپ نجف اشرف.
17- مولد امیرالمؤمنین(ع) از دکتر احمد پاکتچی، شامل چهار متن از قاضی ابوالبختری، ابن بابویه، ابوالعلاء همدانی و ابن شاذان قمی، چاپ بنیاد نهج البلاغه، قم، 1424 هـ .
18- مولد امیرالمؤمنین(ع) از ابوالبختری و هب بن وهب، متوفای 200 هـ . که در ضمن کتاب دکتر پاکتچی چاپ شده است.
19- مولد امیرالمؤمنین(ع) از شیخ صدوق، متوفای 381 هـ . که در ضمن کتاب پاکتچی چاپ شده است.
20- مولد امیرالمؤمنین(ع) از ابوالعلاء حسن بن احمد همدانی، متوفای 569 هـ . که در ضمن کتاب دکتر پاکتچی چاپ شده است.
21- مولد امیرالمؤمنین، از ابوالحسن محمد بن احمد بن شاذان قمی، متوفای بعد از 412 هـ . که در ضمن کتاب دکتر پاکتچی، تحت عنوان: «جزء من مولد امیرالمؤمنین(ع) » به چاپ رسیده است.
22- مولد بطل الاسلام امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب(ع) منسوب به ابو مخنف لوط بن یحیی متوفای 157 هـ . چاپ قم، شریف رضی، 1370 ش. که صاحب الذریعة آن را به شیخ محمد خطی نسبت داده است. [الذریعة: 23 / 274]
23- مولد جناب علی کرم الله وجهه، اثر طبع سلیمان جلال الدین، چاپ محمود بیک، استانبول 1308 هـ . [ولید الکعبة / 317 – 335].
24- مولد علی بن ابیطالب، از عبدالله بن حسن ستری، متوفای 1353 هـ . که نسخۀ خطی آن در دار مخطوطات بحرین به شمارۀ 177 به خط مؤلف موجود است. [معجم ما کتب عن الرسول و أهل البیت 6/ 420].
25- المولد و الغدیر، از شیخ حبیب مهاجر، متوفای 1384 هـ . چاپ صیدا 1366 هـ .
26- مولود حرم، از سر داد علی، متوفای 1978 م. [تذکرۀ علماء امامیه پاکستان / 121]. به اردو
27- مولود کعبه، از سید شمیم الحسن صاحب قبله نگران، به اردو، چاپ بنارس .
28- مولود کعبه، از علی نقی، چاپ حیدر آباد دکن، 1350 هـ . به اردو.
29- مولود کعبه، از آیت الله اردوبادی، ترجمۀ مرحوم شیخ عیسی سلیم پور اهری، با مقدمه و استدراک این ناچیز، چاپ رسالت قم، 1379 ش.
30- مولود کعبه، از سید علی نقی لکهنوی، متوفای 1408 هـ . چاپ 1351 هـ . هند، به اردو.
31-ولید الکعبه، از سید علی نقی حیدری، چاپ بی تا و بی نا [معجم المؤلفین العراقیین 3/ 437].
32- ولید الکعبه، از علامه سید محمدرضا جلالی، چاپ مکتبۀ حیدریه، قم، 1425 هـ .
33- ولادتنامه های مولود کعبه، از جویا جهانبخش، چاپ 1382 ش . [فصلنامۀ کتابهای اسلامی، سال 4،شمارۀ 14].
34- یگانه مولود کعبه، از آیت الله اردوبادی، ترجمۀ حسین علی عربی، چاپ قم، 1379 ش.

برای کودکان:
35- تولد فرزندی در کعبه، از مرحوم بنیسی.
36- تولدی در کعبه، از ابوشهاب.
37- کودک کعبه، از مرحوم مهدی اشتهاردی.
38- مولود کعبه، از رحیمیان.

پیوست ها:
39- هشت متن روایی، که دکتر پاکتچی به پیوست کتاب «مولد امیرالمؤمنین» آورده است.
40- ده ها مقاله که عناوین آنها در کتاب «امام علی در آینۀ قلم 1/ 160 – 164، رقم 1178-1217» آمده است.

منابع:
1- اثبات الوصیه، علی بن حسین مسعودی، چاپ نجف اشرف 1374 هـ .
2- احقاق الحق، قاضی نورالله شوشتری، چاپ کتابخانۀ آیت الله مرعشی، قم ، بی تا.
3- ارشاد شیخ مفید، چاپ کنگره، قم 1413 هـ .
4- ازالة الخفاء، شاه ولی الله دهلوی، چاپ هند.
5- إعلام الوری بأعلام الهدی، امین الاسلام طبرسی، چاپ آل البیت، قم 1417 هـ .
6- أمالی شیخ صدوق، چاپ اعلمی،بیروت، 1400 هـ .
7- أمالی شیخ طوسی، چاپ بنیاد بعثت، قم، 1414 هـ .
8- بحارالانوار، علامه مجلسی، چاپ تهران، اسلامیه، 1386 هـ .
9- تاریخ بناکتی، فخرالدین بناکتی، چاپ تهران، 1348 ش.
10- تاریخ گزیده، حمدالله مستوفی، چاپ تهران 1362 ش.
11- تاریخ موصل، ابو زکریا یزید بن محمد ازدی، چاپ مصر.
12- تجارب السّلف، هندوشاه نخجوانی، چاپ طهوری، تهران، 1357 ش.
13- تجهیزالجیش، مولوی حسن بن امان الله عظیم آبادی، چاپ هند.
14- تذکرة الخواص، سبط ابن جوزی، چاپ مجمع جهانی اهل بیت قم، 1426 هـ .
15- تکریم المؤمنین، مولوی صدیق بن حسن حنفی، چاپ آگره، هند 1307 هـ .
16- جواهر العقدین، سمهودی، چاپ عانی، بغداد، 1405 هـ .
17- چو تهی کتاب – به اردو – محمد شریف خان شیروانی، چاپ 1935 م .
18- حبیب السیر، غیاث الدین خواند میر، چاپ تهران 1362 ش .
19- روائح المصطفی،صدر الدین احمد بردوانی، چاپ کانپور، 1302 هـ .
20- روضة الصّفا، محمد بن خاوندشاه، چاپ سنگی تهران، 1270 هـ .
21- الروضة الندیّة، در شرح قصیدۀ علویه، محمد بن اسماعیل کحلانی صنعانی، چاپ سنگی هند.
22- سکینة الأولیاء، محمد داراشکوه، چاپ تهران، علمی، 1341 ش.
23- سیرۀ حلبیّه، علی برهان الدین حلبی، چاپ دارالمعرفة، بیروت، 1400 هـ .
24- شرح شفا، ملاعلی قاری، چاپ مصر.
25- شواهد النبوة، عبدالرحمن جامی، چاپ بمبئی 1288 هـ .
26- علی ولید الکعبة، علامه شیخ محمدعلی اردوبادی، چاپ نجف اشرف، 1380 هـ .
27- غالیة المواعظ، ابوالبرکات آلوسی، چاپ بولاق.
28- فرائد السمطین، ابراهیم بن محمد جوینی، چاپ محمودی، بیروت، 1398 هـ .
29- الفصول المهمه، ابن صباغ مالکی، چاپ کتبی، نجف اشرف، بی تا.
30- الفضائل، شاذان بن جبرئیل قمی، چاپ ولی عصر، قم 1422 هـ .
31- کفایة الطالب، گنجی شافعی، دارإحیاء تراث، بیروت، 1404 هـ .
32- محاضرة الاوائل و مسامرة الأواخر، سکتواری بسنوی، چاپ استانبول.
33- مدارج النبوة، شیخ عبدالحق دهلوی، چاپ هند، 1914 م.
34- مرآت الکاینات، محمد بن احمد نشانچی زاده، چاپ استانبول.
35- مروج الذهب، علی بن حسین مسعودی، چاپ قاهره، 1346 هـ .
36- المستدرک علی الصحیحین، حاکم نیشابوری، چاپ دارالفکر ،بیروت، 1398 هـ .
37- مطالب السؤول، ابن طلحه، چاپ بیروت، البلاغ، 1419 هـ .
38- معدن الصّلحاء، محمد علی بن محمد فاضل، کتابخانۀ حضور نظام آصفیّه دکن – مخطوط – .
39- مناقب ابن مغازلی، چاپ تهران، 1403 هـ .
40- مناقب خوارزمی، چاپ کتبی، نجف اشرف، 1965 م.
41- مناقب مرتضوی، سید محمد حسینی ترمذی کشفی، چاپ بمبئی، 1321 هـ .
42- مولد امیرالمؤمنین، دکتر احمد پاکتچی، چاپ بنیاد نهج البلاغه، قم 1424 هـ.
43- مولود کعبه، آیت الله حاج شیخ محمدعلی اردوبادی، ترجمه شیخ عیسی سلیم پور اهری، چاپ رسالت، قم 1420 هـ .
44- نزل الأبرار، محمد بن معتمد خان بدخشی، چاپ هند.
45- نظم درر السّمطین، جمال الدین محمد بن یوسف زرندی، چاپ تهران، نینوی الحدیثة، بی تا.
46- نهج الایمان، زین الدین علی بن یوسف بن جبر، چاپ مجتمع امام هادی، مشهد مقدس، 1418 هـ .
47- وسیلة النجا، مولوی محمد نبی، چاپ لکهنو، 1895 م .
48- وسیلة المآل، باکثیر حضرمی – مخطوط –
49- ولید الکعبه، سید محمدرضا جلالی، چاپ قم، مکتبۀ حیدریه، 1425 هـ .
50- هدایة الشعداء، قاضی شهاب الدین دولت آبادی، کتابخانۀ مدرسۀ سلطان الواعظین، لکهنو – خطی –
51- ینابیع المودة، قندورزی، چاپ اسوه، قم، 1416 هـ .

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پی نوشت ها:

1- بحارالانوار 59/ 120.
2- مناقب خوارزمی/2.
3- فرائد السمطین 1/ 16 .
4- ابن جبر، نهج الایمان / 667.
5- إعلام الوری 1/ 358.
6- تهذیب التهذیب 5/ 617 .
7- إثبات الوصیّة / 111.
8- امالی شیخ صدوق / 114
9- فضائل ابن شاذان / 133.
10- ارشاد مفید 1/ 5 .
11- ینا بیع المودة 1/ 461 .
12- مروج الذهب 2/ 2.
13- إثبات الوصیّة / 111.
14- تاریخ موصل / 58.
15- فضائل امیرالمؤمنین ابن قفّال، به نقل احقاق الحق 7/ 498.
16- مستدرک صحیحین 3/ 483 .
17- مناقب ابن مغازلی / 7.
18- مطالب السؤول / 11 .
19- تذکرة الخواص 1 / 155 .
20- کفایة الطالب / 407 .
21- تجارب السلف / 37.
22- تاریخ گزیده / 192.
23- نظم درر السمطین / 80 .
24- تلخیص مستدرک صحیحین 3/ 483.
25- هدایة السعداء – مخطوط – / 117 .
26- الفصول المهمة / 14 .
27- تاریخ بناکتی / 98 .
28- شواهد النبوة / 198.
29- روضة الصّفا جلد 2 .
30- جواهر العقدین، به نقل ولید الکعبة / 114.
31- غایة الاختصار / 97 .
32- نزل الأبرار / 64 .
33- حبیب السّیر 1/ 520 .
34- محاضرة الأوایل / 79 .
35- شرح شفا 1/ 151 .
36- مرآت الکاینات 1 / 382 .
37- سیرۀ حلبیّه 3/ 367.
38- وسیلة المآل – خطی – / 145.
39- مدارج النبوة 2/ 531.
40- سکینة الأولیاء، به نقل علی و الکعبة/ 87.
41- الروضة الندیّة / 5.
42- مناقب مرتضوی / 87.
43- ازالة الخفاء 2/ 251 .
44- وسیلة النجاه / 60 .
45- چوتهی کتاب – به اردو – / 123 .
46- معدن الصّلحاء / 26 .
47- تجهیز الجیش – به اردو – / 110 .
48- روائح المصطفی / 10 .
49- تکریم المؤمنین / 99.
50- نور الأبصار / 76 .
51- غالیة المواعظ 2/ 89.